Köşeleri hızla
dönmeyin!!! Şahit olduğum bir olayı ele alalım. Cankurtarandan sedye ile
telaşla indirilen iri kıyım bir hastayı düşünün. Sedyeyi taşıyan iki sağlık
görevlisi bütün iyi niyetleri ile hastayı hastaneye çabucak taşıyorlar.
Geldikleri yan sokak çok dar ve biçimsiz, hastane merdivenleri ile keskin bir
köşe meydana getirmiş vaziyette. Ani bir dönüşle hastayı içeri sokmaya
çalışıyorlar. İri kıyım hasta sedyeden kayıyor, yere düşüyor ve beyin
kanamasından oracıkta vefat ediyor. Çırpınan iki sağlık görevlisi üzüntüden
mahvoluyorlar.
F = (mv^2)/r
F= Hastayı savurup yere
düşüren merkezkaç kuvveti
m= Hastanın kütlesi
v2 = sedyenin
hızı
r= acele dönülen köşenin
dönme yarıçapı
Biçimsiz bir yerdi, r çok
küçüktü, F kuvveti doğdu, paydası küçük olan kesir çok büyür. (m de büyüktü)
Ne kadar hızlı koşarlarsa
hastayı o kadar çabuk hastaneye yetiştireceklerdi. Köşeyi düşük hızla almaları
gerekti.
Bu sedye taşırken meydana
gelen kuvvet araba sürerken keskin virajda (r küçük) da doğar, düz yola çıkınca
yok olur.
Sene 1962, Çekmece
Nükleer Araştırma Merkezi’nden Volkswagen arabamla dönüyorum. Yanımda merkez
bekçilerinden bir arkadaş oturuyor. İki yönlü toprak yoldan şehre dönüyoruz.
Sağda tarlalar var. Gene keskin bir dönüş var. Ama direksiyonda da bir fizikçi
var, hız azaltıldı, fakat buna rağmen viraj içe doğru meyilli olacağına dışa
doğru meyilli olduğu için biz sağ tarafa savrulduk. Araba ters döndü, fakat
tekrar düzeldi. İkimiz de içinden sağ salim çok şükür çıktık. Sonradan
öğreniyorum ki bu viraja “ölüm virajı” denirmiş. Bizim bundan haberimiz yoktu.
Değerli okurlarım, lütfen
bu kuvvetin doğup bittiğini geniş kitlelere sohbet arasında anlatınız. Çok
büyük bir insan topluluğu tarafından böyle bir kuvvetin doğuşu maalesef
bilinmiyor.
Doç.Dr.Çetin
ERTEK
10.12.2018
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder