..

..
..

17 Ocak 2019 Perşembe

ÇEKMECE NÜKLEER ARAŞTIRMA VE EĞİTİM MERKEZİ MÜKEMMELİYET MERKEZİ Mİ OLMALI? YOKSA TORYUMUMUZU KULLANAN ELEKTRİK ÜRETİM MERKEZİ Mİ?



Biliyor musunuz? Artık Çekmece Nükleer Araştırma ve Eğitim Merkezi yok, Teknoloji Daire Başkanlığı var. Hayırlı olsun. Prof.Dr. Sait Akpınar Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi’nin müdürü olduğu yıllarda (1960 başlarında) merkezin bir mükemmeliyet merkezi olmasını istiyordu. Ordinaryus Prof.Cahit Arf, Kaya İmre, Ercüment Özizmir gibi dünya çapında ilim adamları Çekmece’de yıllarca çalıştılar. Dünyada ilk defa plazmanın en genel denklemini ortaya çıkardılar. Bu denklem 37 sayfa uzunluğundaydı. (çözüm değil, çözülecek denklemin kendisi!) Bu çalışma ÇNAEM yayınlarından ingilizce olarak 23,24 numara ile basıldı. Gene Çekmece’de Prof.Dr. Niyazi Tarımer, 8-10 kişilik seçkin talebelerden oluşan bir gençler grubuna teorik fiziğin esaslarını anlatıyordu. Öğrenim aylarca ve aylarca sürdü. Talebeler geceleri koltuklarda uyuyarak bu dersleri takip ettiler. Sonunda ileride hepsi çeşitli üniversitelerde hoca oldular.
Çekmece, Amerika ile anlaşıp Brokhaven Milli Laboratuvarı’nın (BNL) kardeş laboratuarı oldu.  BNL, Amerika’nın Milli Mükemmeliyet Merkezi idi. % 1.143 zenginleştirilmiş uranyumlu 72 çubuktan ibaret bir alt kritik sistemi, parametrelerini ölçmek üzere Türkiye’ye hibe etti. Grafitleri TR-I reaktöründen çıkardık, yerine 10 tonluk su tankı yerleştirdik. İçine bir kritik altı küçük reaktörü bir araba marifetiyle monte ettik. TR-I reaktörü 1 MW’ta 4 saat çalıştığı zaman biz kritik altı sistemde 2 x 109n/cm2sn lik akı elde ettik. Çıkan radyasyon 8 Röntgen idi. Deneyler ertesi gün saat 13:00’de başlıyordu. (Sağlık Fizikçi arkadaşlarımızın gözetiminde) Nötron kolimatörleri BNL’den, 10.000 Dolar değerindeki Berilyum mono-kristal gene ordan, M.A.N. Difraktometresi Almanya’dan getirildi. Fahri Domaniç, Ömür Akyüz Kadmium’un nötron tesir kesitini Çekmece’de kendi yaptığımız nötron spektrometresi ile ölçtük. Sonuçlarımız İsviçre’deki ölçülerden daha iyi olarak elde edildi. BNL’den Dr.Herbert Kouts ve Dr. V. Sailor sık sık Çekmece’ye gelip bize önderlik ediyorlardı. Sonuçlar çok prestijli Amerikan ilim dergilerinde çıktı.
1970’lerde Dr. Ahmet Yüksel Özemre merkez müdürlüğünde ve Türkiye Atom Enerjisi Kurumu Başkanlığı’nda bulunduğunda Ertok Kuntel’le birlikte nükleer güce dönük araştırmalar çok büyük hızla gerçekleştirildi. Uranyum, Toryum çubukları, paletleri başarı ile yakıt grubu yardımı ile gerçekleştirildi. Merkezin hedefi tamamen değişmişti.
Görüldüğü üzere, merkezlerin hedefleri gelen başkanlara göre tamamen değişebiliyordu. TAEK’in önceden planlanmış tek hedefi olmadığı hemen ortaya çıkıyor. Beş yıllık planlar var mı? Var ama uyan yok. İkinci Cihan Harbinden önce Toryumlu reaktörler Amerika’da çalışıyordu. Bizim daha o zamanlar Toryuma başlamamız gerekirdi. Şimdi yurdumuzda modüler birçok Toryum reaktörü çalışıyor olacaktı ve biz her yıl dışarıya 75 milyar dolar doğal gaz ve petrol parası akıtıyor olmayacaktık.
Çok değerli Alman filozofu Hegel “gelişme, zorunlu olarak erekseldir” demiş ve yolu çizmiş. 1960 neresi, 2018 neresi. Bizim hala bir hedefimiz, ereğimiz yok.
Doç.Dr.Çetin ERTEK
16.12.2018

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder