Toryum Ender Toprak
Elementleri Platformu’nun (TETP) seçkin okuyucuları ile MEF Üniversitesi’nin
önemli ilim ve teknik proje yarışması aktivitesini paylaşmak istedim. Aktivite,
8-9-10-11 Mayıs 2018 tarihinde Ulus, Beşiktaş, İstanbul’da gerçekleştirildi. Fizik,
Kimya ve Biyoloji dallarında herbirinde 27 adet proje olan çok güzel çalışmalar
yarıştı. Çalışmaların tamamı www.mefproje.com
dan bulunabilir.
Mersin Anadolu Lisesi,
piezo-elektrik tabanlı eşdüzey kavşaklara yönelik erken uyarı sistemini
tanıttı. İstanbul Bayrampaşa Belediyesi Bilim Merkezi’nden Eray Dağsuyu ve
Mustafa Başyiğit aydınlanma şiddeti ile metal yüzeylerin statik ve kinetik
sürtünme katsayılarının belirlenmesini tanıttı. İzmir Özel Çakabey Lisesi’nden Arda
Derbent ve Giray Öngün, görünür ışığın polarizasyonu ile kablosuz veri
iletişimini tanıttı. Kocaeli’nden Özel Enka Fen ve Teknoloji Lisesi’nden Talha
Berk Bolu, tak kullanan Arşimet türbününü anlattı. İzmir Özel Çakabey
Lisesi’nden Tuan Dolmen, ağaçlardaki titreşimlerden yararlanabilen çevreci bir
sistem tasarımını anlattı. Sivas Fen Lisesi’nden Nehir Nur ve Ekin Doğa Ercan
elektronik cihazların yeni nesil soğutma sistemini anlattılar. Sivas Teknik
Anadolu Lisesi’nden Şennur Semizer, fizik tedavide tendon hastalığında
kullanılacak flex sensörlerle çalışan eldivenin donanım ve yazılımını
anlattılar. Dalışlarda kişinin boğulmasını önleyen dalış yeleği, Aydın Özel
Söke Doğa Anadolu Lisesi’nden Yunus Hakkı Çalışkan tarafından tanıtıldı. Özel
Nesibe Aydın Okulları, Gölbaşı Kampüsü’nden Naime Ege Yıldız ve Taylan Tugay
Cevahir, “Sonsuz Güç Manyetizma” adlı projeleri ile katıldılar. Slovenya’dan
Tim Kmeel ve Bernardic “Amatör ekipman ile radyo astronomi nasıl yapılır, bunu
bize öğrettiler. Slovakya’dan Tomas Cerven ve Robert Choma LED dalga boyunun
akıma etkisini anlattılar. Makedonya’dan Stefanija Anatsasova binalarda yalıtım
malzemesinin enerji kaynağı olarak kullanılmasını anlattı. İsviçre’den David
Fassler ve Jovin Müntener, Kuri noktası makinasını anlattı. Malezya’dan
Muhammed Salzali ve Ahmet İrfan Bin MD Noor Rice Husk ASH (RHA) AS Silicanın
betondaki etkilerini anlattılar. Rusya’dan Victor Panferov, LED’lerde
parlaklığın puls genişliği modülasyonu ile ayarlanmasını anlattı.
Bulgaristan’dan Daiana Tsevetkova ve Denitsa İlieva nano-multilayer filmlerin
kontrollu ilaç alımında kullanılmasını anlattılar.
Kimya dalında, Onur
Erkmen ve Kağan Köşe Alfa Akademi Koleji, Ankara’da ilaç etkinlik ve
ekonomikliğini arttırmak için alternatif bir yöntem açıkladılar. İstanbul Fen
Lisesi’nden İdil Rıshık ve Eren Dükel, ekonomik bio-kömürle sudaki ağır
metallerin temizlenmesini takdim ettiler. İzmir Özel Ege Lisesi’nden Şevval
Aykuş ve Dilara Karaca kemik kırıklarına yönelik akıllı materyal: Polimer bazlı
3D Doku iskelelerini anlattılar. İzmir Türk Koleji’nden Ezgi Gizli ve Ali Arman
tarımsal atık olan pirinç kabuğundan Silika Aerojel Üretimi ve petrol
sızıntılarının denizden uzaklaştırılmasında kullanımını açıkladılar. İstanbul
Özel Kültür Fen Lisesi’nden Atahan Çalık, yumurta kabuklarından biyobozunur
nanobiyokompozit damar doku eldesini anlattı. İstanbul Terakki Lisesi’nden Alp
Korkmaz ve Burak Erinç Çetin su mercümeğinden sürdürülebilir ve yenilenebilir
enerji kaynağı olarak biyodizel üretimini anlattılar. Kocaeli Türk Eğitim
Vakfı’ndan Onur Yel, Remazol Red boyar maddelerinin yer fıstığı kabuğu ile
biosorpsiyonunu anlattı. Polonya’dan Maciej Solnicki, multifunctional, hybrid,
electrocatalystic Systems Active Towards Oxygen Elecktroreduction’ı açıkladı.
Polonya’dan Julia Borowicz ve Anita Szepelska, antioxidan balların
özelliklerinden bahsettiler. Gürcistan’dan Lia Papunashvili ve Giorgi
Papashvili “Production of Corrosion Resistant Polymer Concretes and Research of
their Properties” çalışmasını tanıttılar. Makedonya’dan Besnik Emini ve Ullza
Selimi “Kolloidal gümüşün antibakteriyel etkilerini” anlattılar.
Biyoloji dalından birkaç
örnek verirsek: İzmir Fen Lisesi’nden Zeynep Nazlı Demir ve Aslı Neva Ay,
“Güneşten korunmada mikro yardımcılarımız: pigment üreten bakteriler” hakkında bilgi verdiler. İstanbul Kültür
Anadolu Lisesi’nden Müge İlbeyli susuz bitki yetiştirmeyi anlattı. Edirne
Anadolu Lisesi’nden Mustafa Kerem Dikici ve Ertan Erkut Nal “Bilinmeyen
Maksimum Etkili Kurbağa Gübresi” ni anlattılar. Kocaeli’nden Deniz Gülü ve İkra
Erten “Nar Kabuğu Özünden Antibakteriel ve Antioxidan Özellikte Çevre Dostu
Biyoplastik Film” ile yarışmaya katıldılar. Kocaeli’nden ENKA Mesleki ve Teknik
Anadolu Lisesi talebelerinden Meltem Çağla ve Sinan İspir “Botrytis Cinerea ile
Biyolojik Mücadele, Ispanak ve Pelin Otu” nu anlattılar. Van, Türk Telekom Fen
Lisesi’nden Süheyla Aslı Bayraktutan ve Kübra Nur Turhan “Aktif karbon içeren
topraklarda yetişen mısır bitkisinde görülen bazı morfolojik ve fizyolojik
değişiklikler” i açıkladılar. Azerbeycan’dan Elshan Naghizade bitkilerden
hayvanlara geçerken nano parçacıkların etkisini açıkladı. Polonya’dan
Aleksandra Kaguna, kadmium, kurşun ve çinkonun fotoekstraksiyonla
ayrıştırılması metodunu açıkladı ve daha birçok önemli metodlar takdim edildi.
Liselerarası bu proje
yarışması, merhum, çok değerli eğitimci, fabrikatör, iş adamı Dr. İbrahim
Arıkan tarafından MEF Okulları’nda kurulmuştur. Bu 27.sidir. ben en aşağı
20’sine muntazam iştirak etmişimdir. Çok okunan bir gazetemiz, Dr. İbrahim
Arıkan’ı “17 fabrikayı kurup, bir okullar zincirinden bunları idare eden
başarılı fabrikatör” olarak tanıtır. Nur içinde yatsın, çok değerli bir
arkadaşımdı. Değerli arkadaşım Prof. Dr. Tolga Yarman da Koç Lisesi ilim
yarışmalarında hakem olarak birçok kere
katılmıştır. MEF yarışmaları aynı zamanda uluslararasıdır. Azerbeycan,
Makedonya, Slovenya, Karabağ, Slovakya, Polonya, Gürcistan, İngiltere, İsveç,
Rusya, İsviçre, Bulgaristan ve Malezya başarı ile katılmışlardır. MEF
Okullarını ve Üniversitesini candan kutluyorum. Büyük gayretlerinin devamını
diliyorum.
Senelerce katıldığım bu
ilmi ve teknolojik yarışmada beni son zamanlardaki bir nokta son derece üzüyor.
Türkiye çapında 400’ü aşkın proje MEF’e gönderilir. Bunlardan 85’i sergilenmeye
layık görülür. Ben Kuleli Askeri Lisesi için birçok projelere yardım ettim.
1997, 2001, 2004, 2006’larda Sezyum-137 kaynağı kullanarak toprağın yoğunluğunu
ve nemini ölçen deneyler, MEF’den ve TÜBİTAK’tan dereceler aldı. Kuleli’den
Tüles Binbaşı ile yaptığımız proje, teknoloji dalında Türkiye birincisi oldu.
Raporu 85 sayfa idi. Suntanın içine bor ilave ettik. Çocuklar sunta
fabrikalarına gitti, imalatı a’dan z’ye takip ettiler. 1) Suntanın mukavemeti
%16 arttı. (Çekme-koparma deneyleri ayrıca yapıldı.) 2) Suntada yanmazlık
sağlandı. 15 dakikada yanan kapı, 4 saatte hemen hemen hiç hasar görmedi. 3)
İçine bor ilave edilmiş sunta, bakterileri geçirmez hale getirildi. 4) Bor
nötronları yuttuğu için, atom bombasına karşı yer altındaki sığınakta suntalı
koruyucu tabakalar nötronları içeri geçirmez (nötron izolasyonu) hale getirdi.
MEF yarışmasında, biz kahraman ordumuzun askeri liselerinden gelen pırıl pırıl
yıldızlı resmi elbiseli 4-5 kuruluşu temsil eden ekipler birçok dereceler
aldılar. Çok üzücü olaylar yüzünden son birkaç seneden beri tek bir öğrenci
(Kuleli, Bursa, Deniz Lisesi, Adalar vs) göremedim. 1962-1964 yılları arasında
fizik hocası olarak Kuleli’de haftada 30 saat verip, yedek subaylığımı
yaptığımı söylersem, 1997’den 2000 yılına kadar, 125 nükleer projeyi seçkin
öğrencilere gönüllü olarak anlatmış bir insan olarak duyduğum üzüntüyü tarif
etmek imkansızdır. İnşaallah kıran kırana geçen ilmi ve teknolojik yarışmalara
yakında kavuşuruz. Millet olarak, bilgi toplumu olmaya her zamankinden çok
ihtiyacımız vardır, buna mecburuz. Anne babaların çocuklarına fizik, matematik,
kimya, biyoloji alanlarında sohbet şeklinde çok sık temas halinde olmaları,
sorular sormaları gerekiyor. 1962-64 yılları arasında yetiştirdiğim Kuleli’deki
talebem Behzat Balta Kara Kuvvetleri Hareket Daire Başkanı oldu. Tümgeneral
Behzat Balta’yı Ankara’da makamında ziyaret etmek kısmet oldu. Benim için ne
büyük sevinç kaynağı. Bütün dersleri 10 olan önemli sayıda talebem vardı.
20 sene içinde gittiğim
yarışmalarda önemli büyük bir eksik hemen hemen hiçbir sene Toryumu ele alan
olmadı. Nükleer enerjiyi içine alan bir proje olmadı. Sanki ülkemizde 380.000
ton Toryum hiç yokmuş gibi. Enerji ile ilgili projeler de son derece azdır. Her
sene dışarıya 75 milyar dolar akıttığımız, Toryumda dünya ikincisi olduğumuz
halde bu hiçbir projede yer almıyor, acaba niçin?!!
Doç.Dr.Çetin ERTEK
12.05.2018
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder