Ergimiş Toryum Tuzu ile
yapılan çalışmalar 2013’ten itibaren müthiş artmıştır. Fransa ve Almanya’nın en
ileri nükleer laboratuarlarının, birbirlerine müthiş destek olarak yaptıkları
olağanüstü çalışmaları göz kamaştırıcı bir şekilde var hızı ile devam
etmektedir. Karlsruhe Araştırma Merkezi, Technical University Delf, Fransa’nın
CEA İleri Araştırma Merkezi, Marcule nükleer merkezi, Montreal araştırma
merkezi daha birçokları omuz omuza vermişler LİF-ThF4, LiTh-U-LiF4
daha birçok ergimiş tuz reaktörlerinde yakıtın fiziksel stabilitesi, kimyasal
stabilitesi üzerinde çalışıyorlar. Sonuçlarını en temayüz etmiş ilmi dergilerde
birbiri peşi sıra sunuyorlar. Low and high conductivity şartları inceleniyor.
Ergimiş tuzda meydana gelen korrozyon parçacıklarının tesbiti ve ölçülmesi.
Yakıtı içine alan kazanın korozyono dayanıklılığı. Nikel bazlı paslanmaz
çeliğin yüksek sıcaklıklardaki tutumu. Ergimiş tuzdaki berilyum konsantrasyonunun
artmasının viskoziteyi nasıl arttırdığı, demir, molibden ve nikelin kazana
etkisi, alaşım çalışmaları, korozyon-alaşım çalışmaları, Capelli ve
arkadaşlarının ısı akışı-entalpi mukayesesi-korelasyonu (2013 yılı
çalışmaları), ısı dağılımı ve evaporasyon etkisinin başlaması ve molecular
dinamik. Fine-tune interaction potentials determinations. Local structure
determination (Li, Th)Fx (Recent articles in Journal of Nuclear
Matter).
Viscosity ve
electro-conductivity predictions. CALPHAD Calculation Code Phase Diagram
calculations and comparison with experiments. Minimization of Gibbs Energy.
Ionic Fluids Calculation. Structural thermodynamics model. Fusion Entalpy Data.
ThF4 calorimeter experiments. Kalorimetrenin cinsi ısı-akış
kalorimetresi. Bu çalışma bütün detaylarıyla Anna Smith tarafından TEC 2018’de
sunulmuştur. Çalışmanın başlığı “Comprehensive Salt Modeling”dir. Çalışmalar,
Structural mechanics
Thermodynamics
Kalorimetry
Disiplinleriyle mukayeseli
olarak yapılmıştır.
FİGES A.Ş. Mühendislik
olarak, ülkemizin nükleer teknolojiyi yakalamada ve kendi milli reaktör
teknolojisini ileri götürmede belki son şansı olan “Toryum Ergimiş Tuz
Reaktörleri” son derecede bünyemize uygun, yatırım maliyeti az olan,
tehlikeleri içermeyen, tehlike anında kendi kendini kapatan, sistemlere derhal
yapıcı olarak girmek son derecede önemlidir. Büyük maddi manevi fedakarlıklarla
başarılı bir Türk mühendislik firması olan FİGES A.Ş. ülkemizde ilk defa ileri
atılımlar yaparak uluslararası projelerin içinde bizzat çalışmaktadır. ABD’de
Kanada’da yapılan ETR çalışmalarında, FLIBE Energy Inc., ABD Enerji
Bakanlığı’ndan (DOE), Temmuz 2018’de flüorürleme çalışmaları için 2.600.000
dolarlık geliştirme tahsisi almıştır. 2020’lerin ortalarında modüler 3 Mwe ile
100 Mwe gücünde ünitelerin kullanılır duruma gelmesi beklenmektedir. Hedef 5
cent/kW-saat elektrik üretim maliyetidir.
Terrestrial Energy Inc.
Önce Kanada’da kurulan sonra ABD’de yan şirketini açan bu kuruluşun
geliştirdiği Integral Molten Salt Reactor IMSR hafifçe zenginleştirilmiş (%5)
Uranyum-235 yakıt kullanmaktadır. Teknolojisinde açık yakıt çevrimi geçerlidir.
Yakıt gene lityum flüorür ile karışık uranyum flüorür tuz karışımıdır. Şirketin
ABD kolu Haziran 2018’de ABD Enerji Bakanlığı’ndan 3.15 milyon dolar destek
fonu almıştır. Yüksek sıcaklıktaki ısı ve elektrik üretimi söz konusudur.
Transatomic Power Ltd:
ORNL-MSRE modeline göre tasarlanan bu ETR’de düşük zenginlikte uranyum flüorür
yakıt kullanılmakta ve reaktörün esas amacının enerji üretiminin yanısıra
konvansiyonel reaktörlerden çıkarılmış olan kullanılmış yakıtlar içindeki çok
uzun yarılanma süreli, yüksek aktiviteli transuranyum elementlerini
(aktinitler) parçalayarak atık miktarını düşürmektir.
ThorCon (Martingale
Inc.): Lityum flüorür, berilyum flüorür, hafifçe zenginleştirilmiş uranyum
flüorür ve thoryum flüorürden oluşan tuz karışımını ergimiş halde yakıt ve
soğutucu olarak kullanan ThorCon reaktörü, grafit yavaşlatıcılı thermal nötron
spektrumunda çalışan bir ETR’dir. Modüler sistemde her biri 250 Mwe gücünde 4
üniteli 1000 Mwe olarak tasarlanmaktadır. Dev tanker yapımında olduğu gibi
yüzen gemilerde inşa edilmesi ve kullanılacak yere yüzerek getirilmesi
mümkündür. Endonezya hükümeti kendi toryum kaynaklarını enerjiye
dönüştürebilmek maksadıyla ThorCon reaktörü ile ilgilenmekte ve değerlendirme
çalışmalarını sürdürmektedir.
Doç.Dr.Çetin
ERTEK
04.05.2019
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder