Çetin ERTEK'in ikinci yazısı

KURTARICININ ADI TORYUM

Doç.Dr. Çetin ERTEK

Eskişehir’de 380.000 ton toryum madenimiz var. Bunu kullanarak yeni tip bir Enerji Amplifikatörü yaparsak her sene 90 milyar dolarlık petrol ve doğal gaz masrafımız sıfıra iner. Sistem:

1)      Proton hüzmesi (1 GeV enerjili)

2)      Protonların çarptığı bir kurşun hedef

3)      Kurşundan çıkan nötronların Toryumdan yapılmış kritik altı bir reaktörde kullanılması.

Bugünkü fiyatlarla proton hüzmesini hızlandırmak için ~200 milyon $ yeterlidir. Akkuyu’da Ruslar’ın yaptığı 4 reaktörün toplam fiyatı 20 milyar $’dır. Kritik altı sistem hiçbir şekilde Çernobil gibi patlamaz. Sistem 200 sene sonra hiçbir radyo-aktivite bırakmaz. Nobel ödülü almış Carlo Rubbia tarafından bulunmuştur. Son derece de ekonomiktir. Radyo-aktif atık bırakmaz, üstelik istenmeyen radyo-aktif kalıntılar yakarak zararsız hale getirme kabiliyetine sahiptir. Protonlar kurşuna çarptığı anda çok sayıda spallation nötronları çıkar, bunlar kurşunu çok ısıtır. Elde edilen ısınma kalitesi çok yüksektir.

Bu yeni enerji kaynağını ilk Türk toplumuna duyuran ilim insanımız rahmetli Prof.Dr.Engin ARIK’dır. Hürriyet gazetesinde 28 Temmuz 2002’de tam sayfa gazeteci Özdemir İnce’ye anlattı durumu. Makale çok açık ve seçiktir. Çok ciddiye alınması gerekir. 380.000 ton ile (60 ton toryumdan enerji elde edildiğinden) 400 yıl Türkiye enerjiye bağımlı olmaktan kurtulur. Ankara’da zaten Prof.Dr.Ömer Yavaş 30 MeV’luk protonları Türk Hızlandırma Merkezi’nde elde etmiştir. 12 üniversite bu projede rol almaktadır. Silo yapısında, içinde sıvı kurşun dolu büyük bir silindir ve silindirin içinde Toryumdan yapılmış kritik-altı (hiçbir zaman kritik olmayan, Çernobil gibi patlaması imkansız bir reaktör kurşun içine yerleştirilmiştir. İnternetten Carlo Rubbia’ya girerseniz geniş bilgi alabilirsiniz. Protonlar kurşuna çarptığında spallation reaksiyonu yaparlar, bir protona 20-30 nötron çıkartırlar. Bu reaksiyon ağır metallerle olur. Spallation reaksiyonu olarak geçer. Engin Arık Hoca 10-15 yıl içerisinde Türkiye’nin talihi tersine döner diyordu. Enerjide tam bağımsızlık. Peki Toryumun topraktan çıkartılması ve enerji üretimi sırasında bu işlerde çalışan insanlar herhangi bir tehlikeye maruz kalıyor mu? Hayır. Bizim rezervlerimiz zaten Toryum 232. Yüzde yüz oranda oksitlenmiş durumda toryum içeriyor. Şu anda planlanan yeni tip toryum reaktörü yerin yaklaşık 30 metre altında kurşun bir hedefin içinde bulunacak toryum. Bu hedefe dışardan yeryüzünden hızlı protonlar gönderiyorsunuz, nötronlar üretiyorsunuz. Bu yeni enerji amplifikatörü esas itibariyle yüksek kalitede bir sıcaklık kaynağıdır. Üretilen ısı 4.73 * 10 (7) G joule dür. Bu ısı, 9.8 milyon varil petrole veya 2 milyon ton kömüre eşdeğerdir. Santralın ömrü 60 yıldan fazladır. Enerji amplifikatörü her yıl, eski tip reaktörlerin 500 kg plütonyumunu yakabilecek kabiliyettedir. Bunun ortamını bulan bir memleket bütün masraflarının %20’sini sade bundan geri kazanabilir. Bugün işe başlayan Türk firmaları birleşerek bu işi yaparlarsa çok yakın zamanda müthiş karlara sahip olurlar. Halkımızın olayı candan desteklemesi şarttır. Bu işte sayılamayacak kadar faydalar vardır. Şu anki petrol ve doğal gaz bazlı kaynakların yüksek kaliteli ısı fiyatı 4-5 $/G joule dür. Kömür için bu rakam 3-4 $/G joule dür. Enerji amplifikatöründe elde edilen yüksek kalitedeki ısı fiatı 1-2 $/G joule dür. Bu sudan elektroliz ile elde edilen hidrojen ekonomiktir. Enerji amplifikatörü 2 GeV protonlarla çok yüksek sıcaklıklara çıkabilir, verim artar. Bu tip enerji kaynağı ile bomba yapılamaz. Bu çok büyük bir avantajdır. Proton üreten düğmeye basınca çalışır durdurunca durur. Zincir reaksiyonu kontrol çubuklarıyla durdurulacak diye bir durum yoktur. Üzerinde Hindistan’da VE Çin’de yoğun şekilde çalışılmaktadır.

Manyetik füzyon (MF) reaktörlerine göre de üstündür. Kazalara karşı robusttur. İmalatı MF den daha ucuzdur. Kullanılması daha basittir. 5 yılda bir bakımı 15 gün sürer.

İlgili referanslar:

1.       C. Rubbia ct.al Conceptual Design of a Fact Neutron Operational High Energy Amplifier CERN/AT/95-44 (ET) 29 Sept. 1995.

2.       A Realistic Plutonium Elimination CERN/AT/95-53 (ET)

3.       CERN/LHC/96-II (EET) C. Rubbia & J.A. Rubia Full Seale EA

4.       CERN/AT/93-47 (ET) EA for Cleaner and in ex hawable nucl.energy F.CArminati, R.Klapisch, C.Rubbia

5.       Sub-critical Thorium Reactors, C.Rubbia CERN Energy 2050, Stockholm CERN /ET / Internal  Note 96-01.

6.       Doç.Dr.C.Ertek kitap basıma hazırlanıyor.