..

..
..

30 Aralık 2018 Pazar

SAVURAN TEHLİKELİ KUVVET: MERKEZKAÇ KUVVETİ



Köşeleri hızla dönmeyin!!! Şahit olduğum bir olayı ele alalım. Cankurtarandan sedye ile telaşla indirilen iri kıyım bir hastayı düşünün. Sedyeyi taşıyan iki sağlık görevlisi bütün iyi niyetleri ile hastayı hastaneye çabucak taşıyorlar. Geldikleri yan sokak çok dar ve biçimsiz, hastane merdivenleri ile keskin bir köşe meydana getirmiş vaziyette. Ani bir dönüşle hastayı içeri sokmaya çalışıyorlar. İri kıyım hasta sedyeden kayıyor, yere düşüyor ve beyin kanamasından oracıkta vefat ediyor. Çırpınan iki sağlık görevlisi üzüntüden mahvoluyorlar.
                  F =         (mv^2)/r

F= Hastayı savurup yere düşüren merkezkaç kuvveti
m= Hastanın kütlesi
v2 = sedyenin hızı
r= acele dönülen köşenin dönme yarıçapı
Biçimsiz bir yerdi, r çok küçüktü, F kuvveti doğdu, paydası küçük olan kesir çok büyür. (m de büyüktü)
Ne kadar hızlı koşarlarsa hastayı o kadar çabuk hastaneye yetiştireceklerdi. Köşeyi düşük hızla almaları gerekti.
Bu sedye taşırken meydana gelen kuvvet araba sürerken keskin virajda (r küçük) da doğar, düz yola çıkınca yok olur.
Sene 1962, Çekmece Nükleer Araştırma Merkezi’nden Volkswagen arabamla dönüyorum. Yanımda merkez bekçilerinden bir arkadaş oturuyor. İki yönlü toprak yoldan şehre dönüyoruz. Sağda tarlalar var. Gene keskin bir dönüş var. Ama direksiyonda da bir fizikçi var, hız azaltıldı, fakat buna rağmen viraj içe doğru meyilli olacağına dışa doğru meyilli olduğu için biz sağ tarafa savrulduk. Araba ters döndü, fakat tekrar düzeldi. İkimiz de içinden sağ salim çok şükür çıktık. Sonradan öğreniyorum ki bu viraja “ölüm virajı” denirmiş. Bizim bundan haberimiz yoktu.
Değerli okurlarım, lütfen bu kuvvetin doğup bittiğini geniş kitlelere sohbet arasında anlatınız. Çok büyük bir insan topluluğu tarafından böyle bir kuvvetin doğuşu maalesef bilinmiyor.
Doç.Dr.Çetin ERTEK
10.12.2018

Hiç yorum yok:

Yorum Gönder